بررسی ضرورت ایجاد شهرهای جدید در نظام شهری ایران

شهرهای جدید در کشورهای مختلف برحسب ضرورت‌ها و کارکردهای‌ آنها احداث می‌شوند و این سیاست می‌تواند از کشوری به کشور دیگر و حتی از منطقه‌ای در یک کشور به منطقه دیگر در همان کشور تفاوت داشته و ضرورت یا عدم ضرورت آن متناسب با شرایط اقتصادی اجتماعی بخصوص ویژگی‌های فرهنگی مردم مشخص می‌شود. امروز هدف از ایجاد شهرهای جدید تحقق ایده سکونت‌گاه‌های ایده­آل یا مدینه فاضله نیست بلکه تمرکززدایی از مراکز شهری بزرگ، هدف و آرمان اصلی آن است. با این وجود در ایران نگاه به موضوع شهرهای جدید نگاه متفاوتی نسبت به سایر کشورهاست و کارایی و عملکرد آن نیز در ایران با اهداف واقعی ایجاد شهر­های جدید در جهان متفاوت است. به عبارت دیگر به نظر می‌رسد در ایران احداث شهرهای جدید با توجه به ضرورت‌ها و نیازهای ملی و منطقه‌ای از یک طرف و آمادگی‌های فرهنگی، اجتماعی از طرف دیگر احداث نشده است، در حالی که در بسیاری از کشورهای پیشرو در امر شهرسازی و برنامه­ریزی شهری چنین زمینه‌هایی هم در سطح ملی و هم در سطح منطقه‌ای لحاظ شده و احداث شهرها با ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی کلانشهرها تطبیق داده شده است. این مقاله به ارزیابی تحولات جمعیت کشور در دهه‌های اخیر و بررسی نظام شهری کشور می‌پردازد و ضمن تحلیل فعالیت‌های شهرهای جدید در سال‌های اخیر نهایتاً ضرورت ایجاد شهرهای جدید در ایران را مورد بحث قرار می‌دهد و تناسب این سیاست را با سیاست‌های جایگزین بخصوص سیاست تقویت شهرهای میانی مورد بحث قرار می‌دهد.